In dit artikel van neurochirurg dr. Ter Laan uit het Radboudumc wordt beschreven hoe 3D-geprinte modellen van een hersentumor zorgen voor goede informatievoorziening voor de patiënt.

Er zijn verschillende soorten hersentumoren, die zijn vernoemd naar het celtype waaruit de tumor ontstaat. Gliacellen zijn steuncellen die het zenuwweefsel voeden en beschermen. Tumoren die hieruit ontstaan heten gliomen. Een glioom kan ingroeien in gezond, omliggend hersenweefsel, wat kan leiden tot aantasting van bepaalde hersenfuncties. Welke functies dit zijn, hangt af van de locatie van het glioom.

MRI is een beeldvormende techniek die gebruik maakt van magneetvelden. Verschillende weefsels worden met een verschillende grijstint afgebeeld. Functionele MRI (fMRI) is een speciale techniek waarbij in het MRI-beeld ook de hersenactiviteit zichtbaar wordt gemaakt. Hierdoor kan men zien welke delen van de hersenen verantwoordelijk zijn voor welke taken.

Shared decision making (gedeelde besluitvorming) houdt in dat arts en patiënt samen in overleg tot een plan komen voor bijvoorbeeld de behandeling van een bepaalde ziekte. Deze gedeelde besluitvorming is belangrijk voor het leveren van goede zorg. Echter, om ervoor te zorgen dat een patiënt een weloverwogen besluit kan nemen, is het nodig dat de patiënt begrijpt wat de ziekte inhoudt en wat de consequenties zijn van het wel of juist niet uitvoeren van een bepaalde behandeling.

In dit onderzoek werd voor 11 patiënten met een glioom een 3D-model geprint van de tumor om te gebruiken tijdens de voorlichting. Aangezien de behandelopties voor een glioom variëren van kleinere ingrepen met lage risico’s tot grotere ingrepen met hogere risico’s, worden patiënten altijd voorgelicht over de verschillende behandelopties en hun voorkeur om zo te komen tot shared decision making. Normaal gesproken worden bij deze voorlichtingbeelden op een computer gebruikt. Bij dit onderzoek werd echter een 3D-geprint model gemaakt van het glioom en de omliggende hersengebieden van de patiënt op basis van de functionele MRI-beelden. In het 3D-model werd met verschillende kleuren duidelijk gemaakt wat de functie van de verschillende omliggende gebieden was.

Tijdens een gesprek met een neurochirurg werden de chirurgische opties en bijbehorende risico’s besproken aan de hand van het 3D-model, waarna de patiënt vragen kon stellen. Om de verwachtingen en de ervaringen van het 3D-model te beoordelen, werden voor en na de voorlichting interviews gehouden met de patiënten.

Uit deze interviews bleek dat de meeste patiënten erg positieve ervaringen hadden met het 3D-model, met name over het begrijpen van hun situatie en de behandelopties en –risico’s. Ook werd genoemd dat het 3D-model de communicatie met de neurochirurg verbeterde en dat het de beslissing over de gewenste behandeling hielp ondersteunen. Wel noemden enkele patiënten dat het model emotioneel confronterend was, in het bijzonder in een vroege fase van de ziekte.

De onderzoekers hopen dat toekomstig onderzoek kan evalueren in welke mate het gebruik van 3D-modellen ook op langere termijn de kwaliteit van de gezondheidszorg zou kunnen verbeteren.

———————————————————————————-

Lees hieronder het abstract (Engelstalige samenvatting):

Patient-Specific Actual-Size Three-Dimensional Printed Models for Patient Education in Glioma Treatment: First Experiences.

BACKGROUND Patients with cancer need high-quality information about disease stage, treatment options, and side effects. High-quality information can also improve health literacy, shared decision making, and satisfaction. We created patient-specific three-dimensional (3D) models of tumors including surrounding functional areas and assessed what patients with glioma value (or fear) about the models when they are used to educate them about the relationship between their tumor and specific brain parts, the surgical procedure, and risks. METHODS This exploratory study included adult patients with glioma who underwent functional magnetic resonance imaging and diffusion tensor imaging as part of preoperative work-up. All participants received an actual-size 3D model printed based on functional magnetic resonance imaging and diffusion tensor imaging. Semistructured interviews were conducted to identify facilitators and barriers for using the model and perceived effects. RESULTS Models were successfully created for all 11 participants. There were 18 facilitators and 8 barriers identified. The model improved patients’ understanding about their situation; patients reported that it was easier to ask their neurosurgeon questions based on their model and that it supported their decision about preferred treatment. A perceived barrier for using the 3D model was that it could be emotionally confronting, particularly in an early phase of the disease. Positive effects were related to psychological domains, including coping, learning effects, and communication. CONCLUSIONS Patient-specific 3D models are promising and simple tools that could help patients with glioma better understand their situation, treatment options, and risks. These models have the potential to improve shared decision making.

Lees het oorspronkelijke artikel hier

Auteurs: van de Belt TH, Nijmeijer H, Grim D, Engelen LJLPG, Vreeken R, van Gelder MMHJ, Ter Laan M.